Κυριακή 5 Δεκεμβρίου 2010

Αθεΐα και δόγμα



“Άθεος σημαίνει δογματική άποψη. Ότι δεν υπάρχει Θεός, τελεία και παύλα. Που το ξέρεις δηλαδή εσύ ρε φίλε και τελικά, μήπως δεν διαφέρεις και τόσο από τους θρήσκους; Μπορεί να μην είμαι σίγουρος αν υπάρχει Θεός ή όχι (αγνωστικισμός). Η μπορεί να πιστεύω πως υπάρχει μια ανώτερη δύναμη, μόνο που δεν νομίζω να είναι ακριβώς έτσι όπως τα λένε οι θρησκείες (άθρησκος). Μα όχι άθεος, μιας και είναι ένα ακόμη δόγμα.”


Λοιπόν η παραπάνω φράση με έβαλε σε σκέψεις, αφού τείνω να πιστεύω πως δεν υπάρχει Θεός. Χωρίς όμως τελεία (και παύλα). Δηλαδή είμαι άθεος, μα σε καμιά περίπτωση δε νιώθω πως πιστεύω σε κάποιο δόγμα. Δεν υπάρχει άλλωστε και κάποιο “πιστεύω”, κάποιος κώδικας ας πούμε που να υπαγορεύει τι ακριβώς πρέπει να πιστεύει και τι όχι κάποιος άθεος, εκτός προφανώς από το γεγονός ότι θεωρεί πως (μάλλον) δεν υπάρχει Θεός. Πως λοιπόν μπορεί να το θεωρεί αυτό, χωρίς να κρατά μια στάση δογματική;

Νομίζω πως ο Dawkins έχει αναφέρει ένα πολύ ωραίο παράδειγμα στο βιβλίο του “Η περί Θεού αυταπάτη”. Όπως και τα περισσότερα πράγματα στη ζωή, έτσι και η πίστη δεν είναι άσπρο ή μαύρο, πιστεύω ή όχι. Μπορεί λοιπόν κάποιος να πιστεύει και να είναι απολύτως σίγουρος πως υπάρχει Θεός (ή κάποια “ανώτερη δύναμη”, πείτε το όπως θέλετε). Να λέει “είμαι 100% σίγουρος πως υπάρχει. Το ξέρω”. Όμως, κάποιος άλλος μπορεί να λέει “Πιστεύω πως υπάρχει, τουλάχιστον κατά πάσα πιθανότητα”. Να λέει δηλαδή (με όρους πιθανοτήτων) πως είναι πολύ πιθανό να υπάρχει, ας πούμε κατά 90%. Συνεχίζοντας το παράδειγμα μας , μπορούμε σίγουρα να βρούμε ανθρώπους που λένε “Δεν είμαι σίγουρος. Μάλλον όμως πιστεύω”. Αν τους ρωτούσαμε τι πιθανότητες δίνουν, λογικά θα μας έλεγαν πως “κατά 60% ας πούμε, υπάρχει Θεός”.

Φτάνουμε τώρα σε ανθρώπους που θα απαντούσαν με ένα 50%. Δηλαδή μπορεί να υπάρχει - μπορεί και όχι, χωρίς να τείνουν προς κάποια απάντηση. Αγνωστικισμός δηλαδή. Συνεχίζοντας πιο πέρα, είναι αυτοί που θεωρούν πως οι πιθανότητες είναι κάτω του 50%. Δηλαδή “Μάλλον δεν υπάρχει κάτι, δεν πιστεύω” ή “είμαι σχεδόν σίγουρος πως δεν υπάρχει” και τέλος, στο άλλο άκρο του φάσματος, “Είμαι 100% σίγουρος πως δεν υπάρχει Θεός. Το ξέρω, το γνωρίζω”. Έχω την εντύπωση πως η τελευταία κατηγορία ανθρώπων είναι σπάνια (σε αντίθεση με την αντίστοιχη στο άλλο άκρο του φάσματος). Οι περισσότεροι άθεοι (όπως και ο Dawkins), πιστεύουν πως, κατά πάσα πιθανότητα, δεν υπάρχει κάτι “εκεί έξω”. Δεν μπορούν φυσικά να το αποδείξουν πέραν κάθε αμφιβολίας. Όπως άλλωστε δεν μπορούν να αποδείξουν πως δεν υπάρχουν ας πούμε νεράιδες - τείνουν όμως να πιστεύουν πως δεν υπάρχουν.

Συνεχίζοντας το πιο πάνω παράδειγμα, ο Dawkins διατυπώνει την παράδοξη εκ πρώτης όψης άποψη πως, κατά κάποιο τρόπο, οι πολύ θρήσκοι άνθρωποι είναι και άθεοι. Ακούγεται σαν παραλογισμός, μα η εξήγηση είναι πολύ απλή. Είναι άθεοι όσον αφορά τους θεούς που δεν ανήκουν στη θρησκεία τους. Ας πούμε πολλοί Χριστιανοί “γνωρίζουν” (συχνά με απόλυτη βεβαιότητα), πως δεν υπάρχει ο Δίας, ο Μίθρα, ο Σίβα κλπ. Διατυπώνουν δηλαδή με βεβαιότητα (που ένας άθεος σπανίως έχει) την πεποίθηση πως δεν υπάρχουν κάποιες θεότητες. Βεβαίως υπήρξαν θρησκείες που περιείχαν ένα βαθμό αβεβαιότητας για το αν υπάρχουν και άλλοι θεοί, που όμως αφανίστηκαν (απ’ ότι ξέρω), από τις σύγχρονες μεγάλες θρησκείες με την έντονη δογματική φύση.

Ως άθεοι λοιπόν, αυτοπροσδιορίζονται κυρίως άνθρωποι που εκτιμούν πως οι πιθανότητες ύπαρξης κάποιας θεότητας είναι μικρή. Είναι μια εκτίμηση και βεβαίως όχι δόγμα. Προσωπικά θεωρώ πως, κατά πάσα πιθανότητα, δεν υπάρχει κάποια “ανώτερη δύναμη” και επιπλέον πως, ακόμη και αν υπάρχει, δεν καταλαβαίνω γιατί θα πρέπει να την λατρέψω ή να σταματήσω να ρωτάω και να αναρωτιέμαι (πως δημιουργήθηκε, τι ακριβώς είναι, τι θέλει - αν θέλει κάτι). Παρόμοια στάση έχω και όσον αφορά πολλές άλλες οντότητες, στην ύπαρξη των οποίων πιστεύει ένα ποσοστό ανθρώπων (που στο παρελθόν ήταν πολύ μεγαλύτερο), όπως τα φαντάσματα, οι νεράιδες, τα ξωτικά, οι μεγάλοι ηγέτες που θα οδηγήσουν την ανθρωπότητα σε μια ιδανική κοινωνία και άλλα παρόμοια.

13 σχόλια:

  1. Όταν φτάνει κάποιος να πιστεύει ότι δεν υπάρχει θεός , σίγουρα έχει περάσει ένα στάδιο απελευθέρωσης από διδασκαλίες και βιώματα . Μεγάλο και πολλές φορές επίπονο. Δεν τον οδηγούν πλέον οι φοβίες ότι αμαρτάνει και έχει αντιληφθεί ότι ο θεός είναι ανθρώπινο κατασκεύασμα. Δεν λέει λοιπόν << μάλλον δεν υπάρχει θεός>> Απλά είναι ελεύθερος από όλα όσα σχετικά του μάθαιναν από τότε που γεννήθηκε (χειρονομίες – σύμβολα – ύμνους – εορτασμούς –λεξιλόγιο και τόσα αλλά ) και εκφράζει απλά το συμπέρασμα του ότι δεν υπάρχει θεός.
    Φυσικά υπάρχουν και οι << τυχεροί >>που δεν τους έγινε <>
    σε μεγάλο βαθμό και εξετάζουν πιο ψύχραιμα το θέμα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. @biotopos: Νομίζω πως το εκφράζεις πολύ ωραία εδώ, γιατί λαμβάνεις υπ' όψη και την ψυχολογική πίεση που ασκεί στον άνθρωπο η πίστη σε τέτοιου είδους θρησκευτικές κοσμοθεωρίες. Που αρνούνται ως γνωστόν πολλές πλευρές και ομορφιές της ανθρώπινης φύσης (πχ την γύμνια του σώματος, τον έρωτα) και γίνονται απάνθρωπες, καταπιεστικές. Η απελευθέρωση από τέτοιες ιδεοληψίες δεν μπορεί παρά να είναι αναζωογονητική, όπως μια γερή ρουφηξιά δροσερού αέρα από κάποιον που μόλις ελευθερώθηκε απ'την αγχόνη.
    Δεν ασχολήθηκα με αυτές τις πλευρές της θρησκείας σε αυτό το άρθρο, θέλοντας να εξετάσω περισσότερο τις κατηγορίες πίστης σε μια "ανώτερη δύναμη" με βάσει τις πιθανότητες ύπαρξής της (όπως τις λογαριάζει καθένας).

    Μου έδωσες πάντως μια ιδέα για κάποιο επόμενο άρθρο...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Συμφωνώ σε μεγάλο βαθμό. Δες τα παρακάτω

    http://epanechnikov.wordpress.com/2010/12/11/some-thoughts-on-atheism-and-rationality/

    http://anamorfosis.net/blog/?p=4186

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. "Έχω την εντύπωση πως η τελευταία κατηγορία ανθρώπων είναι σπάνια (σε αντίθεση με την αντίστοιχη στο άλλο άκρο του φάσματος)"

    Κάτι που δεν πρόσεξα προηγουμένως. Το ίδιο ισχύει και για τους ένθεους. Δηλαδή διαμορφώνουν belief βάση subjective experience. Η πίστη όμως δεν μπορεί να αντικαταστήσει την απόλυτη βεβαιότητα. Δηλαδή μιλάμε πάλι για subjective probabilities

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. @epanechnikov:

    Ενδιαφέροντα κείμενα...

    Για το πρώτο άρθρο, δεν είμαι σίγουρος αν η πρόταση "Ο Θεός υπάρχει" είναι unfalsifiable.
    Για παράδειγμα: Ο ορισμός του Θεού, έτσι τουλάχιστον όπως τον αντιλαμβάνονται οι περισσότερες θρησκείες, περιλαμβάνει (μεταξύ άλλων) την ιδιότητα του δημιουργού του σύμπαντος. Ας υποθέσουμε πως, κάποια στιγμή στο μέλλον, αποδεικνύεται πως ζούμε σε ένα σύμπαν προσομοίωση. (Διευκρύνηση: Ένα τέτοιο σύμπαν είναι βέβαια unfalsifiable κατά Popper, όμως και το "κανονικό" μη προσομοιωμένο σύμπαν είναι επίσης unfalsifiable!). Ας υποθέσουμε λοιπόν πως το σύμπαν μας είναι προσομοίωση που "τρέχει" σε ένα είδος υπολογιστή. Δημιουργός του είναι κάποιο ον που έφτιαξε αυτό το συμπαντικό software (ας πούμε στα πλαίσια κάποιας έρευνας για το διδακτορικό του) και που έχει τον απόλυτο έλεγχο του, ρυθμίζοντας τους φυσικούς νόμους, τον χρόνο και κάθε λεπτομέρεια όπως και όποτε θέλει. Αν είναι έτσι τα πράγματα, είναι το ον αυτό Θεός, έτσι όπως το εννοούμε σήμερα; Θεός που πρέπει να λατρεύουμε; Νομίζω πως όχι. Η δυνατότητα αυτού του οντος να μας αποκαλύψει αυτή την αλήθεια καθιστά την έννοια του Θεού ως falsifiable.

    Βέβαια κάποιος θα μπορούσε να έχει την εξής ένσταση: Να μεταφέρει την ύπαρξη του Θεού ακόμη παραπέρα, θέτοντας τον ως τον δημιουργό του "πραγματικού" σύμπαντος, όπου κατοικεί ο Δημιουργός του δικού μας σύμπαντος (τον οποίο δημιούργησε και ελέγχει ο Πραγματικός Θεός). Ανταπαντώντας κάποιος θα μπορούσε να δημιουργήσει μια άπειρη τέτοια αλυσίδα συμπάντων που περιέχουν το ένα το άλλο. Είναι όμως φανερό πως ήδη ο Δημιουργός ξεφεύγει από αυτό που περιγράφουν οι θρησκείες- εκτός ίσως του Βουδισμού - και η έννοια Θεός όπως την γνωρίζουμε γίνεται νομίζω falsifiable.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. @robopsychologist


    Σχετικά με τη πρώτη σου παράγραφο. Η αποκάλυψη της αλήθειας από αυτό το ον δεν θα μπορούσε να οδηγήσει στην αποδοχή της πρότασης “Θεός δεν υπάρχει”. Ο Θεός (και δημιουργός του όντως) θα μπορούσε κάλιστα να υπάρχει αλλά σε διαφορετικό σύμπαν! Συνεπώς η συγκεκριμένη πρόταση δεν διαψεύδεται με το συγκεκριμένο τρόπο.


    “Είναι όμως φανερό πως ήδη ο Δημιουργός ξεφεύγει από αυτό που περιγράφουν οι θρησκείες- εκτός ίσως του Βουδισμού - και η έννοια Θεός όπως την γνωρίζουμε γίνεται νομίζω falsifiable.”

    Το ερώτημα της ύπαρξης του Θεού είναι καθαρά οντολογικό. Δεν πρέπει να το συνδέουμε με αυτό που πρεσβεύουν τα δόγματα. Σημειώνω πως οι προτάσεις δεν διαψεύδονται με τις εικασίες αλλά μόνο με την (αντικειμενική) εμπειρία και τη (formal) λογική. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η μοναδική επαγωγή που θα μπορούσαμε να εξάγουμε από το συλλογισμό σου είναι πως τα κυκλικά δόγματα διαθέτουν λογική συνέπεια (αφού η εικασία της άπειρης αλυσίδας είναι λογικά συνεπής).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. @epanechnikov:

    Πιστεύεις ότι μια τέτοια ακολουθία γεγονότων, εάν πράγματι λάμβανε χώρα, δεν θα καθιστούσε την πρόταση περι ύπαρξης του Θεού falsifiable? Γράφεις: "Σημειώνω πως οι προτάσεις δεν διαψεύδονται με τις εικασίες αλλά μόνο με την (αντικειμενική) εμπειρία και τη (formal) λογική." Μα η εικασία που περιέγραψα αποτελεί ακριβώς μια ακολουθία γεγονότων που, εφ΄οσον συνέβαιναν, θα καθιστούσαν την έννοια του Θεού falsifiable (έτσι μου φαίνεται τουλάχιστον!). Προσοχή στο "Εφ΄οσον συνέβαιναν!". Δηλαδή εφ΄οσον μας γινόταν γνωστό πως αυτά ισχύουν πραγματικά.

    Να το επαναδιατυπώσω, τραβώντας το λίγο παραπάνω, ώστε να γίνει πιο φανερό αυτό που εννοώ. Εάν ισχύουν αυτά που έγραψα πιο πριν, ότι δηλαδή ζούμε σε ένα σύμπαν-προσομοίωση και επιπλέον: Ο Δημιουργός του έχει προβλέψει την ύπαρξη μετα-θάνατον ζωής. Δηλαδή όταν κάποιος από τους νοήμονες οργανισμούς που λέγονται άνθρωποι πεθαίνουν, ο κώδικάς τους αντιγράφεται ας πούμε σε ένα άλλο σύμπαν-πρόγραμμα, όπου τους περιμένει ένας πανέμορφος κόσμος απολαύσεων. Πολύ παρόμοια με αυτό που γνωρίζουμε ως Παράδεισο. Με μια σημαντική διαφορά ωστόσο: Στον Παράδεισο υπάρχει άρση των αναστολών και οι μακαρίτες επιδίδονται σε διάφορα όργια, αχαλίνωτο σεξ και ατελείωτα (κυριολεκτικά) γλέντια.

    Ναι, το ξέρω είναι τραβηγμένο. Αλλά ας φανταστούμε για λίγο πως αυτά ισχύουν και πως μας αποκαλύπτονται πέρα από κάθε αμφιβολια, από τον ίδιο τον προγραμματιστή-Δημιουργό. Ο οποίος τελικά κατα λάθος, ρίχνει τον καφέ του στο πληκτρολόγιο και στην προσπάθειά του να σκουπίσει, σβήνει το σύμπαν και τελειώνει έτσι άδοξα ο κόσμος και όλα μας τα υπαρξιακά (η μη) ερωτήματα. Ο Δημιουργός, ο Παράδεισος, το Τέλος του Κόσμου, όλα είναι πραγματικά. Μα τελείως διαφορετικά από ότι περιμέναμε. Η οντολογική έννοια του Θεού, ακόμη και αν υπάρχει έξω απο το σύμπαν του Δημιουργού-προγραμματιστή, παύει να είναι για εμάς Θεός. Όπως τουλάχιστον τον ορίζουν οι θρησκείες.

    Θα μου πεις "Μα παρ'όλα αυτά μπορεί να υπάρχει Θεός, όπως ακριβώς τον ορίζουμε, ο οποίος μάλιστα να δημιούργησε αυτό τον προγραμματιστή-Δημιουργό και, κατ' επέκταση και εμάς". Ναι. Αλλά αυτός ο Θεός, απομακρυνόμενος επ΄απειρον από το σύμπαν μας σε μια αλληλουχία συμπαντων που περιέχουν το ένα το άλλο ξεφεύγει από αυτό που γνωρίζουμε εμείς ως Θεό. Δεν είναι ο δημιουργός του σύμπαντος, ούτε του Παράδεισου. Είναι μια σκιά του αρχικού ορισμού του, έχοντας απωλέσει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που του προσέδιδαν το κύρος του ανώτερου όντος που θα πρέπει να λατρεύεται. Παραμένει μόνο ως μια "αρχική αιτία" που απομακρύνεται απείρως μακρυά. Με αυτά τα χαρακτηριστικά παραμένει μη falsifiable. Όμως ακριβώς αυτό θέλω να πω. Αυτό που απομένει μετά από ένα τέτοιο αποκαλυπτικό σενάριο απέχει πάρα πολύ από αυτό που σήμερα ορίζουμε ως Θεό. Επομένως αυτό ακριβώς καθίσταται falsifiable: Ο Θεός όπως τον προσεγγίζουμε σήμερα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Σε όλα αυτά ξεχνάς κάτι βασικό. Η ικανότητά μας να κατανοήσουμε τον Θεό (αν αυτός υπάρχει) είναι περιορισμένη. Η όποια αντίληψη μας που δύναται να προκύψει προέρχεται από τις εμπειρίες μας και οι εμπειρίες μας είναι μερικώς λανθασμένες και πεπερασμένης ύπαρξη. Συνεπώς, στερούμαστε τα εννοιολογικά απαραίτητα εργαλεία για να καταλάβουμε τι είναι ο Θεός και να έρθουμε σε αντικειμενική επαφή μαζί του.

    Συνεπώς ο ισχυρισμός κάποιου πως υπάρχει το συγκεκριμένο master-plan στο οποίο αναφέρθηκες δεν θα ισοδυναμούσε με αντικειμενική αδιάψευστη εμπειρία αφού άλλωστε τα χαρακτηριστικά αυτού θα απείχαν έτη φωτός από εκείνα του Θεού (η αδιάψευστη αποκάλυψη π.χ. ισοδυναμεί με στέρηση της ελευθερίας την οποία ο πραγματικός Θεός υποτίθεται πως παρέχει απεριόριστα).


    "Αλλά αυτός ο Θεός, απομακρυνόμενος επ΄απειρον από το σύμπαν μας σε μια αλληλουχία συμπαντων που περιέχουν το ένα το άλλο ξεφεύγει από αυτό που γνωρίζουμε εμείς ως Θεό."

    Ο Θεός όμως διαθέτει κάποια χαρακτηριστικά που θα καθιστούσαν τη συγκεκριμένη απομάκρυνση καθαρά φαινομενική. Επιπλέον αυτό που θεωρούμε εμείς σαν Θεό δεν απέχει τόσο από τον απομακρυσμένο Θεό που περιέγραψες. Ο Θεός υποτίθεται πως δημιούργησε τους νόμους της φύσης και έπειτα άφησε τον σύμπαν στη τύχη των νόμων. Το perfect foresight του Θεού δεν ισοδυναμεί με παρέμβαση. Ούτε η οποιαδήποτε υποκειμενική μας εμπειρία (αν αυτή υπάρχει) με αδιάψευστη αποκάλυψη. God does not make any choice in regard to actualizing a world

    Τέλος σημειώνω πως δεν θα έπρεπε να συγχέουμε τις διδασκαλίες των δογμάτων (παράδεισος, κόλαση, μεταθανάτια ζωή) με το ερώτημα της ύπαρξης του Θεού. Τα χαρακτηριστικά του τέλειου Θεού είναι τα παρακάτω: perfect - omnipotence, omniscience, omnibenevolence, sovereignty, freedom, and immutability. Το ερώτημα είναι αν υπάρχει ον που να κατέχει τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά

    Epanechnikov

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Προσθέτω πως ακόμα και αν υποθέσουμε πως ο προγραμματιστής δεν ήταν ο ίδιος Θεός αλλά απλό δημιούργημα του Θεού θα καταλήγαμε στο ίδιο συμπέρασμα. Πως είναι δυνατόν ένα ον που διαθέτει τα χαρακτηριστικά που ανέφερα παραπάνω (όπως omnibenevolence) να αναθέτει ένα τόσο σημαντικό εγχείρημα σε ένα απρόσεκτο δημιούργημα του; Η αποκάλυψη του δημιουργήματος σαφώς και δεν θα ήταν αδιαμφισβήτητη. Και αν υποθέσουμε πως υπήρχε κάποιος ανώτερος λόγος (αδιάλειπτος σε εμάς) έτσι ώστε να συμβεί η αποκάλυψη πως κάποιος (δημιούργημα ή μη του Θεού) έχει αναλάβει αυτό το σημαντικό έργο με ποιο τρόπο θα μπορούσαμε να έρθουμε στο συμπέρασμα πως Θεός δεν υπάρχει;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. @Epanechnikov:

    Καταρχάς νομίζω πως τα χαρακτηριστικά που αναφέρεις είναι μονάχα κομμάτια του ορισμού του Θεού. Από ότι είδα, στα περισσότερα λεξικά, περιέχεται η ιδιότητα που αμφισβήτησα πιο πάνω, δηλαδή του δημιουργού και κυρίαρχου του σύμπαντος.

    Λες πως η ικανότητά μας να κατανοήσουμε τον Θεό είναι περιορισμένη. Μα και βέβαια. Το ίδιο περιορισμένη είναι η ικανότητά μας να κατανοήσουμε το οτιδήποτε. Από το σύμπαν στην ολότητά του, μέχρι και ένα μικρό βότσαλο. Εξηγούμαι: Το βότσαλο περιέχει έναν απίστευτα τεράστιο αριθμό νουκλεονίων, ηλεκτρονίων, που κινούνται και αλληλεπηρεάζονται με πολύπλοκο τρόπο. Φαίνεται μάλιστα πως είναι αδύνατο να μάθουμε ακριβώς την θέση και την ταχύτητα ούτε καν ενός μονάχα τέτοιου σωματιδίου. Όχι λόγω κάποιας πρακτικής δυσκολίας στις μετρήσεις, μα λόγω της αρχής της Αβεβαιότητας. Δεν θα συνεχίσω άλλο την "ανάλυση του βότσαλου" στο χώρο ή στον χρόνο. Είναι ξεκάθαρο πως δεν Γνωρίζουμε τίποτα στην ολότητά του, μόνο αχνές προσεγγίσεις της πραγματικότητας μπορούμε να κάνουμε. Παρ΄όλα αυτά προσπαθούμε. Είναι λάθος νομίζω να μας αποκαρδιώνει το πεπερασμένο της αντίληψής μας μπροστά στο άπειρο της πραγματικότητας. Δεν πρέπει να φοβόμαστε την αβεβαιότητα, γιατί ακριβώς βρίσκεται πιο κοντά στην πραγματικότητα. Έτσι λοιπόν και εγώ, μέσω αυτού του νοητού πειράματος, καταθέτω αυτή μου την αβεβαιότητα όσον αφορά την σιγουριά σου πως η ύπαρξη του Θεού είναι non-falsifiable.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Είναι διαφορετική η αντίληψη της ύπαρξης ορισμένης ή αόριστης αβεβαιότητας από την αξιολόγηση του χαρακτήρα διάφορων προτάσεων. Προτάσεις όπως "υπάρχει παράδεισος και κόλαση" είναι βέβαιο πως είναι μη διαψεύσιμες. Η βεβαιότητα προκύπτει έπειτα από μια απλή εφαρμογή της "επίσημης" λογικής η οποία είναι η μόνη που οδηγεί σε ασφαλή συμπεράσματα (στις ελάχιστες περιπτώσεις που δύναται να το κάνει)...

    Ε

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Το πρόβλημα που προκύπτει πάντα σε τέτοιες συζητήσεις είναι τελικά ο ορισμός της λέξης θεός.
    Κατά τη γνώμη μου, οι όποιοι ορισμοί μοιάζουν ελλιπείς ή ασαφείς, είτε γιατί δεν είμαστε ακόμα αρκετά evolved για να την ορίσουμε είτε απλά γιατί δεν υπάρχει. Το θέμα είναι αν πιστεύεις σε κάτι που δεν μπορείς καν να ορίσεις... Πίστευε και μη ερεύνα ή Πίστευε και μη, ερεύνα?

    Love is God... omnipotent, omniscient, omnibenevolent, sovereign, free and immutable Love... so far this much I know...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. @Minimaki

    Συμφωνώ... Ο ορισμός πάντως που δίνουν τα περισσότερα δόγματα, όπως πχ οι χριστιανοί ορθόδοξοι είναι (για μένα) φρικιαστικός. Με αιώνιες τιμωρίες, αίμα, ιερά κείμενα-σπλάτερ..."
    Και για τους πιο αόριστους ορισμούς (ή μάλλον απόπειρες ορισμών) η φράση που γράφεις είναι χαρακτηριστική "Το θέμα είναι αν πιστεύεις σε κάτι που δεν μπορείς καν να ορίσεις..."

    Πάντως, με εξαίρεση το δωδεκάθεο (ίσως υπάρχουν κι άλλες θρησκείες δεν ξέρω), όλοι οι θεοί, σαν κοινό σημείο ορισμού τους, έχουν την ιδιότητα του Δημιουργού του Κόσμου. Γιαυτό πριν εστίασα σε αυτό το χαρακτηριστικό ως πιο σταθερό.

    Love is much more than (any) God. That's why all religions include it in their preachings - despite all that hatred they include as well. Because their Gods need love in order to Be

    ΑπάντησηΔιαγραφή